Co-regulatie: jouw liefde is de sleutel tot rust

Je kent ze wel, die momenten waarop je kind ineens helemaal overstuur is. Sokken die niet lekker zitten. Een kleurplaat die mislukt. Geen snoepje krijgen in de winkel. Of naar bed moeten, terwijl slapen nog mijlenver weg lijkt.

Soms zie je het al aankomen. Soms lijkt het uit het niets te komen. Van het ene op het andere moment zit je kind zó vol emotie dat er geen ruimte meer is voor woorden, logica of geruststellingen. Troosten helpt niet. Grenzen stellen lijkt het erger te maken. Je kind is dan niet lastig, het is overweldigd.

En juist dán kun jij het verschil maken. Niet door iets op te lossen, maar door er te zijn.

Dat noemen we co-regulatie. En het is misschien wel het krachtigste wat je je kind kunt geven. In deze blog neem ik je mee in wat co-regulatie precies is, waarom het zo belangrijk is voor de ontwikkeling van je (hoog)gevoelige kind, en vooral: hoe je het op een zachte, praktische manier toepast. Niet alleen bij driftbuien, maar ook bij bedtijd, overgangen, verdriet en nachtelijke onrust.

Wat is co-regulatie eigenlijk?

Co-regulatie betekent dat jij je kind helpt om tot rust te komen door zélf rustig te blijven. Jij bent de veilige haven.

Klinkt mooi, maar wat betekent dat in de praktijk?

Stel je voor: je kind is verdrietig omdat de kleurplaat niet geworden is zoals het wilde. In plaats van: “Geeft toch niet, het is maar een tekening,” zeg jij:

“Je had iets anders in je hoofd, hè? En nu voelt het niet goed. Ik snap dat dat je verdrietig maakt.”

Je blijft rustig. Neemt je kind op schoot of legt een hand op zijn schouder. Praat zachtjes. Doet niets bijzonders. Alleen jouw kalmte. En langzaam zakt de storm.

Dat is co-regulatie.

En nee, het is geen magische truc waarbij je kind meteen kalmeert, “dank je wel mama” zegt en vrolijk verdergaat. Maar het is wél de manier waarop je kind leert: mijn gevoel mag er zijn. En ik ben niet alleen als het moeilijk is.

Waarom is co-regulatie zó belangrijk?

Omdat je kind nog niet kan wat jij (hopelijk 😉) wél kunt: emoties reguleren.

Het brein van een kind is nog volop in ontwikkeling. Vooral het deel dat helpt bij relativeren, logisch nadenken en impulsen beheersen is nog vol in ontwikkeling.

Dus als je kind overstuur is, dan is het brein letterlijk ‘uit balans’. De rechterhersenhelft, die vooral emoties verwerkt, neemt het over. Je kind kán op dat moment niet luisteren, nadenken of ‘gewoon rustig blijven’. De linkerhersenhelft, die helpt met praten, logisch nadenken en relativeren, is dan even offline.

En dat betekent je kind ‘vast zit’ in de rechterhersenhelft. De emoties hebben de overhand. Uitleggen, corrigeren of streng toespreken helpt niet. Je kind hóórt je niet. Niet omdat het niet wil, maar omdat het niet kán.

En dat is precies waarom jouw kalmte zo belangrijk is.

Jouw kalmte, jouw nabijheid, jouw woorden helpen je kind om weer toegang te krijgen tot zijn hele brein, zodat het kan kalmeren, nadenken en stap voor stap leren omgaan met wat het voelt.

Dat is co-regulatie: jij blijft rustig en aanwezig, zodat je kind zich veilig voelt én leert hoe het zelf later met emoties om kan gaan.

Dat betekent niet dat jij als ouder géén emoties mag voelen. Juist niet. Maar je laat je er niet door meeslepen. Je ademt. Je blijft. En je laat je kind zien: gevoelens zijn oké en ze gaan ook weer voorbij.

En juist dat, jouw rustige aanwezigheid, maakt op lange termijn het verschil.

Co-regulatie is meer dan driftbuien

Misschien denk je nu: “Oké, co-regulatie is dus handig als mijn kind compleet overstuur is.” En ja – dat is het zeker. Maar het gaat verder dan dat.

Co-regulatie is niet alleen nodig tijdens een driftbui. Het speelt een rol in álle momenten waarop je kind emoties ervaart en nog niet weet hoe hiermee om te gaan. Denk aan:

• De spanning voor een spreekbeurt op school
• Verdriet om een afscheid (zelfs van die stukkende sok, je kent het 😉)
• Teleurstelling omdat er geen toetje is
• Moeite met overgangen (“Ik wil niet naar huis!”)
• Of… het in slaap vallen na een drukke dag

Want ook slapen is niet zomaar ‘de knop uitzetten’. Veel kinderen, zeker hoogsensitieve kinderen, moeten eerst nog landen. Hun hoofd zit vol, hun lijf is nog onrustig, en ze hebben jouw kalmte nodig om tot rust te komen.

De rust in je stem. De veiligheid van je hand op hun rug. De kalmte van jouw ademhaling die langzaam wordt.
Dat is co-regulatie tijdens het bedritueel.

Je helpt je kind daarmee te voelen:
“Ik hoef niet alleen te kalmeren.”
“Jouw rust helpt mij mijn rust te vinden.”

En of het nu gaat om een driftbui, een angstige gedachte, of gewoon onrust voor het slapen gaan: jouw aanwezigheid is telkens weer de sleutel.

Ook tijdens het slapen: co-regulatie in de nacht

We denken vaak aan co-regulatie als iets dat we overdag doen, bij boosheid, verdriet of spanningen. Maar ook in de avond en nacht speelt het een grote rol.

Slapen is voor kinderen, en zeker voor jonge en/of hoogsensitieve kinderen, geen vanzelfsprekend proces.
In slaap vallen is eigenlijk je zenuwstelsel durven loslaten. Je overgeven aan rust, veiligheid en ontspanning. En dat lukt pas als je lijf voelt: het is veilig nu.

En dat is precies waar jij als ouder het verschil maakt.

De manier waarop je zacht praat, je hand op hun rug legt of gewoon rustig naast ze zit en met ze mee ademt, zijn allemaal signalen die het lichaam van je kind geruststellen. Je hoeft niet veel te zeggen. Maar als je zachtjes fluistert: “Ik ben bij je. Het komt goed,” dan help je je kind om die veiligheid ook met woorden te voelen.

Soms zeggen we met onze aanwezigheid al alles. Met die ene hand, een knuffel of een blik weten ze:
“Ik hoef het niet alleen te doen. Papa of mama is hier.”

En zelfs ’s nachts, bij een nachtmerrie, als je kind onrustig wakker wordt, of gewoon omdat ze jou even niet voelen, kan dat spanning geven. Zeker voor jonge kinderen kan die plotselinge afwezigheid van nabijheid voelen als: “Ik ben alleen,” ook al is dat rationeel gezien niet zo.

Op zulke momenten is jouw aanwezigheid een vorm van co-regulatie. Je hoeft niets op te lossen. Alleen al dat je er bent, je geur, je stem, je hand op hun rug, helpt het zenuwstelsel van je kind om weer tot rust te komen.

Voor jouw kind voelt dat als:
“Papa of mama blijft bij me, ook als het donker is. Dus ik hoef het niet alleen te doen.”

En precies dát gevoel zorgt ervoor dat je kind op de lange termijn leert om zelf beter te ontspannen, te slapen en emoties te reguleren, ook als jij er op een dag niet meer naast zit.

Maar wat als je níét reageert?

Misschien krijg je weleens te horen dat je je kind moet laten huilen. Dat je niet steeds moet praten tegen je kind of wat strenger moet zijn. Dat het op deze manier steeds zijn zin krijgt. Of dat je kind, als jij steeds reageert in de nacht, nooit zelfstandig leert slapen. Dit zijn adviezen die nog regelmatig gegeven worden.

Maar uit steeds meer onderzoeken blijkt dat (jonge) kinderen nog niet in staat zijn om hun emoties zelfstandig te reguleren. Huilen is geen manipulatie, het is een signaal: “Ik voel me alleen. Ik heb je nodig.”

Als er geen reactie komt, stopt een kind uiteindelijk vaak met huilen. Maar dat betekent niet dat het zich veilig voelt — het betekent meestal dat het opgeeft. Het lichaam schakelt dan over naar een staat van terugtrekking of bevriezing. Van buiten lijkt het alsof het kind ‘rustig’ is, maar van binnen is er nog steeds spanning.

Wanneer je als ouder wél reageert, leert je kind iets heel anders. Namelijk:
“Mijn emoties mogen er zijn. Ik hoef me er niet voor te schamen. En als ik het moeilijk heb, is er iemand die me helpt om tot rust te komen.”

Deze ervaringen helpen kinderen om op de lange termijn:

• zichzelf beter te begrijpen;
• gevoelens te leren benoemen en verwerken;
• meer vertrouwen te krijgen in zichzelf en in anderen;
• en uiteindelijk ook zelfstandig met emoties om te gaan wanneer ze ouder worden.

Kortom: jouw nabijheid, ook in de nacht, is geen ‘verwennerij’. Het is een liefdevolle investering in het zelfvertrouwen, de emotionele veerkracht en de innerlijke rust van je kind.

Dat geldt ’s nachts, maar net zo goed overdag.

Natuurlijk heeft elk kind andere behoeften, en mag jij als ouder zoeken naar wat werkt voor jullie gezin. Maar als jij voelt: “Ik wil mijn kind nabijheid bieden, ook in de nacht,” weet dan: dat is geen belemmering, het is juist een veilige, liefdevolle basis.

En als jij zelf overloopt?

Je weet nu wat jouw kalmte voor je kind betekent. Hoe jouw aanwezigheid helpt bij driftbuien, moeilijke overgangen, bedtijd of nachtelijke onrust.

Maar wat als jij zelf op dat moment overloopt?

Want eerlijk is eerlijk: co-regulatie klinkt prachtig op papier, maar als je kind krijst, je nog maar drie uur geslapen hebt en de koffie op is… dan is kalm blijven niet je eerste reflex.

En dat is begrijpelijk. Je bent ook maar een mens.

Daarom: hier zijn een paar concrete stappen die jou kunnen helpen om zélf overeind te blijven terwijl het stormt.

1. Jij eerst – adem
   Adem eerst zelf even rustig. Je kind heeft jou nodig als rustpunt, niet als tegenreactie.
2. Benoem wat je ziet
   “Je bent verdrietig hè?” of “Je had iets anders gehoopt.” Je hoeft het gedrag niet goed te keuren, maar je erkent het gevoel. En dat is precies wat je kind nodig heeft.
3. Blijf in de buurt
   Soms wil je kind een knuffel. Soms ruimte, maar wel in de buurt. Beide is oké. Maar laat voelen: “Ik ben er. Jij doet ertoe, ook met al je tranen.”
4. Laat het even duren
   Je kind hoeft niet meteen over te stappen naar ‘gezellig doen’. Emoties hebben tijd nodig. En jouw geduld helpt je kind om tot rust te komen.
5. Praat achteraf pas
   Als de rust is teruggekeerd, kun je samen terugkijken. “Wat voelde je? Wat hielp je een beetje? Wat kunnen we de volgende keer proberen?”

Wat als het niet lukt?

Dan ben je mens. En dat is oké.

We zijn allemaal weleens moe, gestrest of gewoon ‘op’. Als jij op zo’n moment niet kunt co-reguleren, neem dan een korte time-out. Zeg: “Poeh, wat een emoties hè. Het is ook even veel. Ik loop even in de keuken, en dan kom ik weer bij je. Ik ben vlakbij.”

Ook dát is co-regulatie. Je laat zien hoe je op een liefdevolle manier met emoties omgaat. Je kind leert daar minstens zoveel van.

En soms? Soms lukt het gewoon niet. Dan ontplof je, roep je te hard en ben je zelf ook even vijf jaar oud.
Ook dat is oké.

Want co-regulatie is geen perfectie. Het is een proces. En herstel is ook regulatie. “Sorry. Ik had het even moeilijk. Laten we opnieuw beginnen.” is een krachtig voorbeeld voor je kind.

Wat je kind leert van jóuw kalmte

Als je regelmatig co-reguleert, leert je kind:

• Gevoelens zijn oké
• Ik hoef het niet alleen te doen
• Emoties gaan ook weer voorbij
• Ik ben veilig, ook als ik het moeilijk heb

En later, als je kind zelf ouder is, zal het zich niet herinneren dat jij altijd alles onder controle had, maar wél hoe jij bleef als het stormde.

En dat, lieve ouder, is de basis van emotionele veiligheid.

Tot slot: Jij bent de rust zélf (ook als je dat niet voelt)

Je hoeft het niet perfect te doen. Je hoeft het niet altijd goed te doen.
Maar elke keer dat jij kiest om te blijven, om te ademen, om te verbinden — geef je je kind een fundament dat sterker is dan duizend woorden.

Dus als je kind overstuur raakt om van die vervelende sokken, onthoud dan:
Je hoeft het niet op te lossen.
Je hoeft er alleen maar te zijn.

Jouw rust is het anker dat je kind helpt om te landen.
En nee, het is niet altijd makkelijk. Maar elke keer dat je blijft, maak je het verschil. 💛

Herken je dit bij je eigen kind? Of voel je soms dat je het even niet meer weet?
Je hoeft het niet alleen te doen.
Neem gerust contact met me op voor een gratis kennismakingsgesprek of persoonlijk advies.