Hoogsensitieve kinderen en hun driftbuien
Hoogsensitieve kinderen zijn kinderen die prikkels intenser ervaren en diep verwerken. Dit kan variëren van emoties en geluiden tot geuren en zelfs de sfeer in een ruimte. Hoewel hun gevoeligheid prachtige kwaliteiten met zich meebrengt, zoals empathie en oog voor detail, brengt het ook uitdagingen met zich mee. Een van de meest voorkomende uitdagingen voor ouders van hoogsensitieve kinderen, zijn driftbuien. Vooral na een drukke en leuke dag of bij overprikkeling kunnen deze uitbarstingen zich voordoen.
In deze blog neem ik jullie mee in waarom deze driftbuien vaak voorkomen bij hoogsensitieve kinderen, hoe ouders deze situaties beter kunnen begrijpen en hanteren, en wat je als ouder kunt doen om ze zoveel mogelijk te voorkomen.
Wat is een driftbui?
Een driftbui is een intense emotionele uitbarsting die zich kan uiten in schreeuwen, huilen, stampen, gooien met spullen of soms zelfs fysiek gedrag zoals slaan. Dit gebeurt vaak wanneer een kin
d zich overweldigt, gefrustreerd of niet begrepen voelt. Driftbuien zijn normaal gedragbij jonge kinderen, maar kunnen bij hoogsensitieve kinderen vaker en heftiger voorkomen.
Bij hoogsensitieve kinderen zijn driftbuien meestal een reactie op een opeenstapeling van prikkels of emoties. Omdat deze kinderen prikkels sterker ervaren en diepgaand verwerken, hebben ze soms moeite om alles wat ze voelen een plek te geven. Als ze daarnaast niet goed kunnen uitleggen wat er speelt of wat ze nodig hebben, kan een driftbui hun enige manier zijn om te ontladen.
Hoewel driftbuien geen “slecht gedrag” zijn, vormen ze ook niet de meest wenselijke manier voor een kind om zich te uiten. Het is een signaal dat je kind hulp nodig heeft om te leren omgaan met prikkels en emoties. Door de onderliggende oorzaken van driftbuien te begrijpen, kun je als ouder je kind begeleiden naar gezondere manieren van ontladen en zich uiten.
Waarom hoogsensitieve kinderen driftbuien krijgen
Hoogsensitiviteit betekent dat het zenuwstelsel van een kind gevoeliger reageert op prikkels. Dit kan gaan om harde geluiden, sterke geuren, emoties van anderen of drukke sociale situaties. Doordat ze deze prikkels intenser ervaren en diep verwerken, raken hoogsensitieve kinderen sneller overprikkeld. Als die overprikkeling te veel wordt, kan dit leiden tot driftbuien.
Er zijn verschillende factoren die specifiek bijdragen aan driftbuien bij hoogsensitieve kinderen, zoals:
1. Overprikkeling:
Hoogsensitieve kinderen nemen meer details waar dan andere kinderen. Een drukke dag met veel activiteiten, mensen of geluiden kan overweldigend zijn. Wanneer hun “prikkelemmer” overloopt, zoeken ze vaak een manier om deze spanning kwijt te raken. Driftbuien zijn dan voor hoogsensitieve kinderen een uitlaatklep voor deze overprikkeling.
2. Moeite met emoties reguleren:
Hoewel hoogsensitieve kinderen emoties sterk aanvoelen, hebben ze vaak nog niet de vaardigheden om deze te reguleren. Een mix van vermoeidheid, frustratie en overweldiging kan leiden tot driftbuien. De intense innerlijke wereld van een hoogsensitief kind maakt het moeilijk om emoties in balans te houden. Zelfs een kleine teleurstelling, zoals het verliezen van een spelletje of een streng toegesproken worden, kan dan genoeg zijn om de controle over hun emoties te verliezen.
3. Onvermogen om behoeften te communiceren:
Voor jonge kinderen, en zeker hoogsensitieve kinderen, kan het lastig zijn om duidelijk te maken wat ze voelen of nodig hebben. Veel hoogsensitieve kinderen hebben een rijk innerlijk leven, maar vinden het moeilijk om in woorden uit te drukken wat er in hen omgaat. Dit onvermogen om hun emoties te verwoorden kan leiden tot frustratie, wat uiteindelijk resulteert in een driftbui.
4. Moeite met overgangen:
Voor hoogsensitieve kinderen kunnen plotselinge veranderingen of overgangen, zoals van speeltijd naar etenstijd, erg lastig zijn. Deze kinderen hebben vaak meer tijd nodig om zich mentaal en emotioneel aan te passen aan nieuwe situaties. Ze ervaren veranderingen als extra prikkels, wat hen kan overweldigen. Waar een ander kind misschien snel kan schakelen van activiteit, voelt een hoogsensitief kind vaak de behoefte om de overgang in hun eigen tempo te maken. Dit kan leiden tot frustratie of een driftbui, vooral als ze niet de tijd krijgen om zich mentaal voor te bereiden op de verandering.
5. Vermoeidheid
Hoogsensitieve kinderen hebben vaak meer rust en herstel nodig na intense activiteiten dan andere kinderen. Ze nemen prikkels sterker waar en verwerken deze diepgaander, wat meer energie van hen vraagt. Wanneer ze moe zijn, kunnen ze minder goed hun emoties reguleren. De innerlijke spanning die zich door de dag heen heeft opgebouwd, kan dan in één keer loskomen. Dit gebrek aan energie maakt het moeilijker om kalm te blijven en gevoelens in toom te houden, wat vaak resulteert in driftbuien.
6. Spiegeling van de omgeving:
Hoogsensitieve kinderen hebben een sterk ontwikkeld vermogen om de emoties en spanningen van hun omgeving op te pikken. Ze voelen de stemming van de mensen om zich heen vaak haarfijn aan, en dit kan hen direct beïnvloeden. Als een ouder bijvoorbeeld gestrest of gefrustreerd is, kan het kind deze spanning oppikken en zelf onrustig worden. Omdat ze de emoties van anderen zo intens ervaren, kan deze opgekropte spanning uiteindelijk leiden tot een driftbui.
Hoe herken je de signalen van overprikkeling?
Het is belangrijk om de signalen van overprikkeling vroeg te herkennen. Hoogsensitieve kinderen geven vaak subtiele aanwijzingen dat ze overprikkeld raken, en door de signalen te herkennen kun je sneller ingrijpen en hun emoties beter reguleren. Veelvoorkomende signalen van overprikkeling zijn:
- Jengelig of huilerig gedrag
- Wegkruipen of juist extra aandacht zoeken
- Hangerig worden
- Onrustig bewegen of wiebelen
- Moeite met luisteren of concentreren
- Harde geluiden, fel licht of aanraking vermijden
Wanneer je deze signalen herkent, is het een goed moment om even een stap terug te nemen en je kind te helpen tot rust te komen. Dit kan door een rustige ruimte te creëren, even samen te zitten, of door kort een ademhalingsoefening te doen. Hoe eerder je deze signalen oppikt, hoe makkelijker het vaak is om de situatie in balans te houden en een driftbui te voorkomen.
Hoe kun je omgaan met driftbuien bij hoogsensitieve kinderen?
Als een driftbui eenmaal losbarst, kan dit intens en overweldigend zijn. Het belangrijkste is om kalm te blijven en te beseffen dat de driftbui een manier is waarop je kind probeert om te gaan met zijn of haar gevoelens. Hier zijn enkele tips:
1. Een veilige haven bieden
Als ouder kun je een veilige haven bieden door zelf kalm te blijven. Wanneer jij rustig blijft, voelt je kind zich minder bedreigd en kan het makkelijker zijn emoties reguleren. Vermijd schreeuwen of straffen, omdat dit vaak de situatie alleen maar verergert. In plaats daarvan is het beter om een paar keer diep adem te halen, op ooghoogte met je kind te gaan staan en op een rustige toon te spreken. Door je kalmte te bewaren, geef je je kind het gevoel dat het veilig is en dat het in jouw aanwezigheid kan ontspannen. Dit helpt niet alleen om de driftbui te verminderen, maar ook om je kind te leren hoe het zelf met sterke emoties om kan gaan.
2. Erken de gevoelens van je kind
Voor hoogsensitieve kinderen is het belangrijk om zich begrepen te voelen. Het erkennen van hun emoties kan veel doen om de situatie te kalmeren. Laat je kind weten dat je begrijpt wat het doormaakt. Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat je heel boos bent omdat je niet verder mag spelen. Dat is oké. Ik ben hier om je te helpen.” Door de emotie te erkennen, voelt je kind zich gehoord en begrepen. Dit kan helpen om de intensiteit van de emoties te verminderen en het kind meer rust te geven. Het tonen van empathie maakt het ook makkelijker voor je kind om zich veilig genoeg te voelen om de emoties te verwerken zonder een driftbui.
3. Empathie en grenzen stellen
Hoewel het belangrijk is om empathie te tonen, is het ook essentieel om duidelijke grenzen te stellen. Het kind moet weten dat het oké is om emoties te voelen, maar dat er wel grenzen zijn aan hoe die emoties worden geuit. Zeg bijvoorbeeld: “Het is oké om boos te zijn, maar het is niet oké om speelgoed te gooien.” Door deze balans tussen begrip en grenzen kan je kind zich gehoord voelen, terwijl het ook leert wat wel en niet acceptabel is. Het stelt je kind in staat om op een gezonde manier met zijn of haar emoties om te gaan, zonder anderen of zichzelf schade te berokkenen.
4. Gebruik humor en afleiding
Als je ziet dat je kind niet volledig in de driftbui zit, kan soms een lichte afleiding of een grapje de spanning verminderen en je kind helpen om zich weer te kalmeren. Het is echter belangrijk om dit alleen toe te passen als je kind nog niet helemaal in de driftbui zit, omdat het anders kan overkomen alsof je de emoties niet serieus neemt. Een grappige opmerking of een speelse afleiding kan de situatie verzachten, maar zorg ervoor dat je altijd eerst het gevoel van je kind erkent voordat je probeert de spanning te doorbreken. Op die manier blijf je zowel empathisch als effectief in het helpen van je kind.
5. Wacht met praten
Tijdens een driftbui is het vaak moeilijk voor een hoogsensitief kind om te luisteren of te reageren. Ze zijn zo overweldigd door hun emoties dat hun hersenen tijdelijk ‘blokkeren’. Dit maakt het lastig om in het moment logisch na te denken of zelfs te begrijpen wat er gezegd wordt. Het heeft weinig zin om tijdens een driftbui te proberen uitleg te geven of te praten over wat er misging, omdat je kind niet in staat zal zijn om de informatie op te nemen. Het is beter om rustig te blijven en te wachten totdat de emoties zijn gekalmeerd. Zodra de grootste spanning voorbij is, kan er pas ruimte zijn voor een gesprek of uitleg.
6. Een rustige, prikkelarme omgeving
Tijdens een driftbui kan je kind veel baat hebben bij een rustige, prikkelarme omgeving. Dit helpt om de overprikkeling te verminderen en geeft je kind de ruimte om tot rust te komen. Een stille kamer of een knusse hoek kan een veilige plek zijn waar je kind even alleen kan zijn, zonder afleiding van geluiden, felle lichten of andere prikkels. Door je kind deze tijd en ruimte te geven, kan het makkelijker zijn om de emoties te verwerken en weer tot zichzelf te komen. Het biedt een moment van kalmte voordat ze weer in staat zijn om met de situatie om te gaan.
7. Bied alternatieven voor expressie
Help je kind om zijn of haar emoties op een gezonde manier te uiten. Dit kan bijvoorbeeld door middel van woorden, zoals: “Kun je me vertellen wat je voelt?” Als het moeilijk is om de juiste woorden te vinden, kan tekenen ook een goed alternatief zijn, of simpelweg even een stevige knuffel geven om de spanning te verlichten. Naarmate je kind ouder wordt, kun je samen manieren bedenken om met frustratie om te gaan, zoals diep ademhalen of even een rustige plek opzoeken om tot zichzelf te komen. Door je kind alternatieven aan te bieden, leert het dat er verschillende manieren zijn om emoties te verwerken zonder dat het uitloopt op een driftbui.
8. Voldoende rust en kalmerende technieken
Hoogsensitieve kinderen hebben meer downtime nodig om zich te herstellen van prikkels en drukte. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je kind voldoende momenten van rust heeft gedurende de dag. Dit kan door een rustige activiteit aan te bieden, zoals lezen, knutselen of gewoon even alleen spelen. Deze momenten helpen je kind om zich weer op te laden en voorkomen dat de overprikkeling zich verder opbouwt.
Wanneer de grootste emotie is afgezwakt, kun je je kind helpen met technieken om verder tot rust te komen. Ademhalingsoefeningen, een knuffel of zacht wiegen kunnen veel helpen om de spanning uit het lichaam te halen. Sommige kinderen vinden het prettig om iets zachts vast te houden, zoals een knuffel of een favoriete deken. Dit biedt extra comfort en helpt ze om weer in balans te komen.
Hoe kun je driftbuien voorkomen?
Voorkomen is altijd beter dan genezen, zeker bij hoogsensitieve kinderen. Hier zijn enkele praktische tips:
1. Zorg voor een voorspelbare routine
Hoogsensitieve kinderen voelen zich vaak het meest op hun gemak wanneer er structuur is in hun dag. Een voorspelbare routine helpt ze om zich veilig te voelen. Wanneer ze weten wat er gaat gebeuren, kunnen ze zich beter voorbereiden en raken ze minder snel overprikkeld. Dit kan de kans op driftbuien verkleinen, omdat ze niet continu te maken hebben met onverwachte veranderingen. Door vaste rituelen in te bouwen, zoals een duidelijk bedtijdritueel of rustige momenten tussen activiteiten, geef je je kind houvast.
2. Plan rustmomenten in
Het is belangrijk om rustmomenten in te plannen, vooral na drukke of intense activiteiten. Deze momenten van rust helpen om overprikkeling te voorkomen en geven je kind de tijd om weer op te laden. Dit kan bijvoorbeeld een rustig moment zijn om samen een boekje te lezen, te knutselen of even buiten te wandelen. Het zorgen voor voldoende pauzes in de dagelijkse routine helpt je kind om in balans te blijven en voorkomt dat de spanning zich opbouwt, wat kan leiden tot een driftbui.
Let op: tv kijken is niet altijd een rustactiviteit, ook al lijkt het zo. Het scherm kan veel prikkels geven door snelle beelden en geluiden, wat juist meer energie van je kind vraagt. Dit kan bijdragen aan overprikkeling, vooral als je kind al moe of gestrest is. Als je kind zich weer rustig voelt en niet meer overprikkeld is, kan tv kijken een prima manier zijn om even tot rust te komen.
3. Praat over emoties
Het is belangrijk om je kind te helpen emoties te begrijpen en benoemen. Als je kind de juiste woorden leert om zijn gevoelens uit te drukken, kan dit helpen om driftbuien te voorkomen. Door samen te praten over wat de gevoelens, geef je je kind de tools om zijn emoties beter te begrijpen en te reguleren. Dit maakt het voor je kind makkelijker om zijn gevoelens te uiten zonder dat deze zich opstapelen.
4. Herken wat je kind uit balans brengt
Het kan soms lastig zijn om precies te weten wat je kind uit balans brengt. Het kan helpen om een dagboek bij te houden en te kijken of je patronen kunt ontdekken in het gedrag van je kind. Misschien zie je dat er bepaalde situaties zijn die vaker leiden tot overprikkeling of driftbuien, zoals drukke feestjes, fel licht, of plotselinge veranderingen. Door aandacht te besteden aan deze momenten, kun je beter anticiperen en je kind beter ondersteunen.
5. Leer ontspanningstechnieken aan
Het is waardevol om je kind eenvoudige ontspanningstechnieken aan te leren, zodat ze zichzelf kunnen kalmeren wanneer dat nodig is. Dit kunnen technieken zijn zoals diep ademhalen, het zoeken van een rustig plekje, of bijvoorbeeld kleuren, tekenen, of een knuffel geven. Door deze technieken spelenderwijs te oefenen, leren ze hoe ze hun emoties zelf kunnen reguleren. Hoe vaker ze dit oefenen, hoe makkelijker ze het kunnen toepassen wanneer ze zich overweldigd voelen. Zo kunnen ze zelf meer grip krijgen op hun emoties en leren ze beter omgaan met stressvolle situaties.
Tot slot: Driftbuien als een uiting van liefde
Heel veel liefde voor jou 🤭 Vaak vinden ouders het erg grappig als ik dit zeg, maar driftbuien zijn ook een uiting van liefde – een hele onhandige manier van uiten, maar toch liefde. 🫶 Hoogsensitieve kinderen laten dit intense gedrag vaak alleen zien bij de mensen bij wie ze zich het meest veilig voelen: hun ouders, jij dus!
Op school, bij opa en oma, bij vriendjes of op de sportclub lopen ze vaak op hun tenen en laten ze sociaal wenselijk gedrag zien. Maar thuis, bij papa en mama, voelen ze zich vertrouwt en kunnen ze weer helemaal zichzelf zijn. 🥰 Daar kunnen ze al die opgebouwde spanning loslaten.
Je kunt dit dus zien als iets goeds! Je kind voelt zich veilig en vertrouwd bij jou! Dus je doet toch iets goeds, ook al voelt het soms niet zo. 😉 Het betekent natuurlijk niet dat een driftbui acceptabel gedrag is, maar het helpt je misschien om met een andere blik naar de situatie te kijken, waardoor je met meer geduld en liefde kunt reageren.
Heb je hulp nodig bij het omgaan met de driftbuien van je hoogsensitieve kind?
Als je merkt dat je kind worstelt met overprikkeling of emoties, of als jij als ouder behoefte hebt aan extra ondersteuning, aarzel dan niet om contact met me op te nemen. Samen kunnen we werken aan manieren om met deze uitdagingen om te gaan, zodat jij en je kind meer rust en balans ervaren. Je kunt altijd bij mij terecht voor begeleiding, advies, of een luisterend oor.
Stuur me gerust een bericht, ik help je graag verder!
