Moeite met concentreren: Hoe kun je jouw kind helpen?

Sommige kinderen hebben moeite met concentreren, vooral in deze tijd waarin er zoveel afleiding is. Of het nu de telefoon, de iPad of de PlayStation is, er zijn tal van verleidingen die hen van hun schoolwerk afhouden. Het lijkt alsof er altijd iets leukers te doen is. In dit blog neem ik je mee in wat concentratie precies inhoudt, hoe het concentratievermogen van kinderen zich ontwikkelt naarmate ze ouder worden, en ik geef je tips om je kind te helpen zich beter te concentreren.

Wat is concentreren?

Concentreren betekent bewust je aandacht richten op een specifiek onderwerp of taak en die aandacht ook vasthouden. Concentreren kan op verschillende manieren plaatsvinden. Er is handelingsconcentratie, bijvoorbeeld wanneer je auto rijdt en meerdere dingen tegelijk in de gaten moet houden. Daarnaast is er gerichte concentratie, waarbij je je volledig richt op één specifieke taak of onderwerp. Ook is er een verschil tussen vrijwillig concentreren en ‘moeten’ concentreren. Dit verschil wordt vaak duidelijk op school, waar kinderen verplicht zijn om zich te concentreren en dit over het algemeen minder lang volhouden. Het vergt meer inspanning en vraagt dus meer van hun concentratievermogen.

Wanneer heeft een kind moeite met concentreren?

Kinderen die moeite hebben met concentreren zijn vaak snel afgeleid. In de klas kijken ze vaak om zich heen en kunnen ze chaotisch overkomen. Ze zijn vaak bezig met meerdere dingen tegelijk en raken gemakkelijk verstrikt in details. Deze kinderen verliezen vaak het overzicht en moeten een zin of een bladzijde meerdere keren opnieuw lezen. Het is ook opvallend dat kinderen die concentratieproblemen hebben, bijvoorbeeld snel klaar zijn met een taak maar dan bij het nakijken veel fouten blijken te hebben gemaakt.

Concentratievermogen per leeftijd

Kinderen ontwikkelen hun concentratievermogen naarmate ze ouder worden. Een baby kan zich nog maar nauwelijks concentreren, waardoor ze na slechts één minuut alweer interesse verliezen in hun speeltje. Kinderen tussen de twee en drie jaar kunnen zich ongeveer twee tot drie minuten concentreren, terwijl een vierjarige zich nog maar vier tot zes minuten kan richten op een taak. Op vijfjarige leeftijd kunnen kinderen zich al ongeveer zes tot acht minuten concentreren. Dit verklaart waarom kleuters in de klas snel afgeleid kunnen zijn of na vijf minuten alweer van speelhoek willen veranderen. Ze hebben nog moeite met concentreren. Al lijkt het misschien dat kinderen tussen één en vijf jaar goed kunnen concentreren, maar dit hangt dus af van of ze iets vrijwillig willen doen of dat het als een verplichting voelt. De verschillende vormen van concentratie laten zien hoe je kind zich in verschillende situaties kan concentreren.

Vanaf ongeveer zes jaar kunnen kinderen zich gedurende ongeveer tien minuten concentreren, en vanaf acht jaar kunnen ze dit verlengen tot ongeveer vijftien minuten. Tienjarigen kunnen zich ongeveer twintig minuten concentreren, terwijl dertienjarigen al ongeveer dertig minuten hun aandacht kunnen vasthouden. Pas vanaf dertien jaar kunnen kinderen zich net zo lang concentreren als volwassenen. Het is dus niet verrassend dat kinderen moeite hebben met concentreren. Ze moeten nog leren om zich te concentreren. Betekent dit dat je niets kunt doen om je kind te helpen met concentreren? Natuurlijk wel!

Tips voor een betere concentratie

Vermijd afleiding

Het belangrijkste is het vermijden van afleiding. Zet die tikkende klok uit en zorg ervoor dat telefoons, iPads, computers en andere afleidende elektronica buiten bereik zijn. Stel duidelijke regels op voor het gebruik van deze apparaten tijdens het uitvoeren van taken. Op veel middelbare scholen worden mobiele telefoons voor de les ingenomen, en dit is een regel die je thuis ook kunt toepassen.

Creëer een rustige en opgeruimde omgeving

Een rustige en opgeruimde omgeving bevordert de concentratie. Een opgeruimde ruimte betekent een opgeruimd hoofd, zonder afleiding. Rustige achtergrondmuziek, zoals klassieke muziek of meditatiemuziek, kan ook helpen bij concentratie. Natuurlijk is stilte ook effectief!

Bied structuur en duidelijkheid

Structuur en duidelijkheid geven kinderen een gevoel van voorspelbaarheid. Dit helpt hen te begrijpen wat er van hen wordt verwacht en stelt hen in staat zich beter op hun taak te concentreren. Visuele schema’s, planners en stappenplannen kunnen nuttige hulpmiddelen zijn. Het is geen toeval dat basisscholen vaak een dagplanning op het bord hebben staan. Kinderen weten dan wat ze kunnen verwachten en het is geen verrassing. Je kunt thuis dezelfde duidelijkheid en structuur toepassen. Bijvoorbeeld door na schooltijd eerst een kopje thee te drinken, daarna huiswerk te maken, en pas daarna toestemming te geven voor het gebruik van telefoon, iPad of PlayStation.

Stel realistische doelen en maak taken overzichtelijk

Kinderen kunnen ontmoedigd raken als ze het gevoel hebben dat een taak te groot of te moeilijk is. Het helpt om samen doelen te stellen en taken op te splitsen in kleinere stappen. Op deze manier kunnen ze zich op één doel tegelijk concentreren, wat overzichtelijker is en hen in staat stelt zich gemakkelijker te concentreren.

Pas de verwachtingen aan op basis van leeftijd

Het schema hierboven geeft aan hoeveel minuten kinderen van verschillende leeftijden zich kunnen concentreren. Zorg ervoor dat je niet meer vraagt dan je kind aankan, want anders kan dit ontmoedigend zijn en kunnen ze andere dingen gaan doen in plaats van de taak die van hen wordt verwacht.

Neem pauzes en bied bewegingsruimte

Nu je weet hoe lang je kind zich ongeveer achter elkaar kan concentreren, is het belangrijk om hersteltijd in te plannen. Regelmatig bewegen en fysieke activiteiten helpen je kind om beter te concentreren. Soms denken pubers dat ze eindeloos moeten blijven leren, maar na 30 minuten neemt hun concentratievermogen af en nemen ze niets meer op. Beweging en pauzes helpen het brein weer op te laden.

Zorg voor voldoende slaap, gezond eten en beweging

Slaap, voeding en beweging zijn allemaal bevorderlijk voor het concentratievermogen. Dus trek die sportkleding aan, zorg voor gezonde maaltijden en zorg dat je kind op tijd naar bed gaat. Dit zal hun concentratievermogen ten goede komen.

Tot slot, vergeet niet dat liefde en aandacht altijd goed zijn voor de ontwikkeling van het brein! Knuffel, knuffel, en knuffel nog eens – het zal altijd gewaardeerd worden!

Heb je nog vragen over concentratie of heb je hulp nodig bij het opstellen van een schema voor concentratie? Neem gerust contact op!